OBYCZAJE POGRZEBOWE

MUMIFIKACJA


Mumifikacja to metoda sztucznego zachowywania ciał zmarłych ludzi i zwierząt. Cywilizacja egipska nie jest w świecie jedną, którą praktykowała ten obyczaj, lecz egipskie mumie są najlepiej znane i często - ku niezadowoleniu zadowoleniu egiptologów - traktowane jako symbol starożytnego Egiptu, a tym samym główny przedmiot zainteresowania jego badaczy. Mumie w rozmaity sposób przyczyniają się do wzrostu naszej wiedzy o cywilizacji egipskiej; dostarczają informacji o chorobach i warunkach życia Egipcjan, ich diecie itp. Mumie królewskie mogą wnieść swój wkład do naszych badań nad chronologią poprzez ustalenie wieku króla w chwili śmierci; na podstawie badań mumii możliwe jest również odtworzenia pokrewieństwa

ROZWÓJ


Ja wiele innych praktyk mumifikacja pojawiła się jako rezultat wzajemnych zależności człowieka i jego naturalnego otoczenia. Pochówki z okresu predynastycznego w większości są bardzo proste. Ciała umieszczono w płytkich grobach wykopywanych na skraju pustyni i zasypywanych piaskiem. W suchym klimacie kontakt a gorącym piaskiem powodował bardzo szybkie odwodnienie i wysuszenie ciała, dzięki temu ciała zachowały się czasami w sposób zupełnie naturalny. Kiedy u schyłku okresu predynastycznego miejsce grobów częściowo zajęły większe grobowce i zaczęto używać trumien, trzeba było poszukać nowych metod, które w sposób sztuczny miały zapewnić to, co wcześniej dawały warunki naturalne -w taki oto sposób wprowadzono zwyczaj mumifikacji zwłok. Historia mumifikacji to dzieje ciągłego ścierania się dwóch sposobów podejścia do problemu.
Pierwszy miał na celu jak najdoskonalsze zachowanie ciała.
Drugi, bardziej sformalizowany, skupiał się na odpowiednim zawinięciu mumii i jej opakowaniu.
Szczyt rozwoju mumifikacja osiągnęła w końcu Nowego Państwa i bezpośrednio po nim.

SPOSÓB POSTĘPOWANIA


Mumifikacji dokonywano w specjalnych warsztatach znajdujących się na terenie nekropoli. Metody różniły się w zależności od okresu i zamożności rodziny zmarłego. Opisana przeze mnie metoda pochodzi z schyłku Nowego Państwa i w Trzecim Okresie Przejściowym; wymagało około 70 dni, a jej najważniejszym elementem była dehydracja ciała poprzez zanurzenie w natronie, czyli występującym w naturze minerale o silnym działaniu wysuszającym.
  1. Usunięcie mózgu
  2. Usunięcie trzewi poprzez otwór wykonany na lewym boku
  3. Sterylizacja jamy brzusznej i trzewi
  4. Obróbka trzewi:
    usunięcie zawartości
    dehydracja natronem
    suszenie
    smarowanie wonnymi olejami i płynną żywicą
  5. Czasowe wypełnienie wnętrza ciała natronem i wonnymi żywicami
  6. Pokrycie ciała natronem na około 40 dni
  7. Usunięcie substancji, którymi wypchano ciało
  8. Podskórne wypchanie kończyn piaskiem i gliną itp.
  9. Wypełnienie ciała kawałkami płótna nasączonymi wonnymi olejkami i woreczkami napełnionymi wonnościami
  10. Smarowanie ciała maściami
  11. Nacieranie powierzchni ciała płynnymi żywicami
  12. Bandażowanie; dodawanie amuletów biżuterii itp.

MUMIE KRÓLEWSKIE


Egiptologom przytrafiła się jedyna w swoim rodzaju okazja spotkania oko w oko z głównymi aktorami wydarzeń stanowiących przedmiot ich badań. Odkryta w 1881 roku w Deir elBahari skrytka zawierała mumie kilku najważniejszych władców Nowego Państwa m.in. Setiego I i Ramzesa II.

TRUMNY I SARKOFAGI


Większość znanych nam Egipskich zabytków pochodzi z grobów, nic więc dziwnego że do najpowszechniej występujących zabytków należą trumny i sarkofagi, często o bogatej formie. Trumna za wykonana jest z drewna, a sarkofag z wapienia, granitu, bazaltu itp. Zarówno trumny jak i sarkofagi zbudowane są z pokrywy i dolnej części. Trumny często umieszczano w sarkofagu.
Trzecim rodzajem skrzyni w której chowano mumii, jest kartonaż (słowa tego używa się podobnie jak terminy "trumna", "sarkofag"). Kartonaże wykonywano z warstw płótna, zamiast którego w okresie grecko-rzymskim stosowano papirus, kleju i gipsu; klejone warstwy kształtowano wokół "modelowej mumii"; gotowy kartonaż malowano jasnymi farbami wodnymi..
Trumny i sarkofagi występują w dwóch podstawowych formach; prostopadłościenne i antropoidalne; kartonaże mają wyłącznie postać antropoidalną.
Sposób dekorowania różni się w zależności od daty powstania.

FIGURKI GROBOWE


Poczynając od schyłku Średniego Państwa ważną część wyposażenia grobowego stanowiły figurki, po egipsku określane różnymi terminami : szabty, uszebti, szawabti. Za panowania XVIII dynastii figurkom będącym wyobrażeniem mumii zaczęto dodawać narzędzia rolnicze (lub inne).

URNY KANOPSKIE


Termin "urny kanopskie " pojawił się w pionierskich czasach egiptologii, kiedy badacze mylnie połączyli z postacią Konoposa, sternika Menelaosa w czasach wojny trojańskiej. Urny wykonywane zazwyczaj z kalcytu ("alabastru"), niekiedy z wapienia, także zdarzają się urny ceramiczne, lub fajansowe, zawierały wnętrzności usunięte z ciała podczas procesu mumifikacji. Umieszczano je w komorze grobowej niedaleko trumny. Pierwotnie proste pokrywy zaczęto ozdabiać ludzkimi głowami. Teksty ukazują że poszczególne urny prawdopodobnie zawierały konkretne. organy
głowa bogini zawartość
Imset ludzka Izyda wątroba
Hapy pawiana Neftyda płuca
Duamutef szakala Neti żołądek
Kebehsenuf sokoła Selkis jelita